De architect vertelt

Achter de schermen wordt hard gewerkt aan Tuindorp Hillegom. Jij wilt als belangstellende vast meer weten over de plannen! We hebben daarom de architecten Coen Kampstra en Marloes van de Pols van FARO gevraagd om meer te vertellen over hun ideeën en werkwijze voor Tuindorp Hillegom.

De eerste indrukken en ideeën

“Eén van de eerste dingen die ons bij deze locatie opviel, was dat de naastgelegen wijk Patrimonium een heel bijzondere uitstraling en een bescheiden omvang heeft. Het was daarom voor ons heel logisch dat je met dit nieuwe plan die wijk groter maakt, en er qua uitstraling niet iets heel anders ernaast zet. Juist om die verbinding met de huidige buurt te maken.”

“Verder bestaat het gebied nu uit een paar open velden. Dan ga je bedenken: wat is hier mooi en behoudenswaardig? We waren er al snel uit dat we die groene randen zoveel mogelijk willen behouden. Toen we als team met de landschapsarchitect, Timpaan en UBA gingen brainstormen, zagen we hier samen een assenkruis in. Een groene horizontale as met bomen, en een verticale as die gevormd wordt door een brede sloot met daarlangs bomen. De nieuwe bouwblokken komen vervolgens rondom die assen te staan. Ook Patrimonium grenst eraan, dat we met bruggetjes verbinden zodat dit één geheel wordt rondom de assen. Logischerwijs wilden we dat de architectuur aansluit bij de woningen die daar al staan.”

Puzzel met woningtypes

“Dat assenkruis hadden we vrij snel bedacht, maar vervolgens kun je dit nog op allerlei manieren invullen. De gemeente had in de uitvraag 146 betaalbare woningen staan met een variatie in woonoppervlaktes. Dit hebben we mooi gecombineerd met de andere woningtypen in de bouwblokken. Het is daarmee een goed kloppend geheel geworden. Ook Timpaan en UBA hebben een serieuze bijdrage geleverd om deze puzzel te leggen, het is echt een coproductie.”

Typische kenmerken architectuur

“We hebben naar de architectuur van Patrimonium gekeken en typische kenmerken van die wijk terug laten komen in het nieuwe plan. Zo zie je bijvoorbeeld in de daken die oranje kappen, waarvan de dakpannen laag doorlopen en waar ramen inzitten. Ook hebben we de bandramen teruggebracht die heel typerend zijn voor de bestaande wijk. Bandramen zijn ramen afgewisseld met stukken wit, waardoor het totale plaatje oogt als één lang horizontaal element. Terwijl het eigenlijk gewoon verschillende woningen zijn.

“Dat is trouwens ook kenmerkend voor zo'n tuindorp: je ziet niet heel goed de individuele woning, maar het is één blok. Zo vormt een blok van vijf of zes huizen, optisch samen één gebouw. En dit zijn dan ook niet allemaal dezelfde woningen. Er is altijd een soort kop en een staart, en een stuk met woningen ertussenin. Je ziet een lange rij, met één kap op de woning op de kop. Stedenbouwkundig gezien zitten die koppen dan vaak bij een doorgang. Als je dit vergelijkt met meer stedelijke plannen; daar is bij elke woning een kap te zien, waardoor elke individuele woning duidelijk afleesbaar is. Bij een tuindorp draait het meer om het geheel.”

Tuindorp karakter

“Ook karakteristiek voor een tuindorp is dat men met voor de hand liggende materialen werkt. De tuindorpen komen uit een tijd waarin bakstenen gewoon rood waren. Net als dakpannen, want het was veel duurder om ze donker te stoken. Wij kozen ook voor deze typische Hollandse materialen, gecombineerd met veel wit lijstwerk om frisheid aan het plan te geven. En dan maken we bijvoorbeeld van zo'n bandraam een moderne interpretatie. We gaan niet precies nabouwen wat er was, we vinden het belangrijk om het eigentijds te maken.”

Duurzaam gebouwd

“De nieuwbouw wordt daarnaast hartstikke duurzaam. De woningen voldoen aan wat we 'BENG' noemen: ‘bijna energieneutrale gebouwen’. Dat betekent onder andere dat je maar heel weinig energie nodig hebt om je huis te verwarmen. Er komt een warmtepomp in, dus de bewoners kunnen in de zomers straks ook nog een beetje koelen. Het zijn heel comfortabele, energiezuinige woningen. Zoals alle nieuwbouw is Tuindorp Hillegom ook gasloos. Verder gebruiken we redelijk traditionele, goede materialen. Ook in die zin is het letterlijk duurzaam. Je kunt ervan uitgaan dat als je netjes je onderhoud pleegt, je woning ook mooi veroudert.”

Behoud en versterken van bestaand groen

“In dit plan zijn we eigenlijk een beetje de hoeders van het groen. Een landschapsarchitect heeft de hoofdopzet gemaakt, met als uitgangspunt het zoveel mogelijk behouden en versterken van bestaand groen. Het viel ter plekke overigens wel tegen, een specialist constateerde dat er weinig toekomstbestendige bomen staan. Dan sta je voor de opgave om wat er wel overblijft, zo neer te zetten dat het goede groeikansen heeft. En om dit zo aan te vullen, dat we het groene assenkruis en de groene randen in het plan realiseren.”

“Het groen hebben we ook ingezet om de uitdaging rondom het parkeren aan te pakken. We wilden echt een groen tuindorp maken, waar de geparkeerde auto’s niet het straatbeeld domineren. Dit hebben we onder andere opgelost door met veel groen en binnenterreinen te werken, waar men kan parkeren. Zo blijven de auto’s uit het zicht en behoud je een groene uitstraling. Bovendien zie je een boom of haag als je vanaf de straat zo'n binnenterrein inkijkt. Het oogt als een groene wereld. Verder voegen we qua groen nog een tuindorp element toe: er komen hagen langs de straat, voor de voortuinen. Mensen hebben hier ofwel zo'n haag of soms een klein bankje waar ze kunnen zitten, zodat er ook een relatie is tussen binnen en buiten.”

Biodiversiteit en recreatie

“Voor het nieuwe groen kijken we naar wat mooi is én wat goed is met oog op biodiversiteit. Je ziet straks veel afwisselend groen, met bijvoorbeeld heesters en mooie grassen. Bovendien voegen we ook functies toe: van een wandelpad in een van de assen, tot speelplekken die langs een andere as gecreëerd worden. Dit ter aanvulling op speeltuin ‘De Kapertjes’ in Patrimonium, zodat de kleintjes dichterbij huis kunnen spelen. Doordat de speelplekken net op een andere leeftijdscategorie zijn gericht, zullen de bewoners van Patrimonium ook naar deze nieuwe speelplekken komen en omgedraaid de nieuwe bewoners in Tuindorp Hillegom ook naar De Kapertjes gaan. Zo ontmoeten de bewoners elkaar als vanzelf.”

“Het was voor ons bovendien belangrijk dat het groen niet alleen iets is om naar te kijken, je moet er ook gebruik van kunnen maken. Er zijn allerlei wandelroutes in de wijk die langs en door het groen voeren. Net als een hondenuitlaatstrook, waar de mensen die hier op de velden altijd hun hond uitlieten ook nog terecht kunnen.”

Doorgroeien binnen dezelfde wijk

“In de toekomst zien we dit plan echt als een geheel. Het is straks één wijk, zonder onderscheid tussen een deel met duurdere of minder dure woningen. We geloven erin dat onze filosofie werkt, dat de bewoners een soort gemeenschapsgevoel zullen ervaren. De kinderen spelen heerlijk op de autoluwe straat, in het groen en op de speelplekken, het binnenrijden van de wijk voelt echt als thuiskomen. Misschien begin je wel in een woning van 40 vierkante meter, krijg je na verloop van tijd kinderen en denk je dan: maar ik woon hier hartstikke leuk, ik verhuis binnen deze wijk naar een grotere woning. Bewoners willen hier niet meer weg!”

Het merendeel van de projecten van architectenbureau FARO gaat over wonen, waarbij ze ook wel eens plannen voor scholen of kantoorgebouwen maken. Ze zijn gespecialiseerd in opdrachten waarbij de combinatie tussen stedenbouw en architectuur belangrijk is. Zoals bij Tuindorp Hillegom het geval is!